Lutkowo
Widok na kościół w Lutkowie przed 1930 rokiem
Kościół - widok kwiecień 2019 r.
relacja ksiądza proboszcza Bogumiła Wiśniewskiego:
Kościół w Lutkowie został zbudowany przez Niemców w latach 1905 - 1907. Wcześniej istniejący kościół w 1894 r w wyniku pożaru wsi uległ częściowemu spaleniu. Kościół w Lutkowie niedawno obchodził 100 lecie istnienia. Z tej okazji przyjechali Niemcy wśród których był syn ostatniego pastora , który w 1945 roku opuścił Lutkowo.
Patrząc na wielkość kościoła i jego wyposażenie - chóry boczne , ławę boczną widać, że był to kościół ewangelicki, a Lutkowo musiało być jedną z większych miejscowości w okolicy. Kościół jest jednym z piękniejszych wiejskich kościołów na Pomorzu Zachodnim pod względem architektonicznym, ale jest bardzo zaniedbany. Na bocznych ścianach były piękne freski , ale parafianie po wojnie to wszystko zamalowali. Odtworzenie tych frezek na dzień dzisiejszy jest ogromnie kosztowne i nikt tego nie jest w stanie tutaj sfinansować.
Po wojnie były organy na chórze ale zostały rozebrane. Przez te wiele lat nie zmieniło się w nim wiele. Praktycznie jeśli chodzi o remonty liczymy jedynie na zewnętrzne dotacje, gdyż mieszkańcy sami nie są w stanie tych prac sfinansować.
Po moim przyjściu została zrobiona zakrystia bo spadł w niej sufit. Zakrystia praktycznie została zrobiona od podstaw. Zrobiono nowy dach, wewnątrz nowe ściany z regipsów i nowa instalację elektryczną. Obecnie mamy 6 tysięcy złotych i chcemy za te pieniądze kupić dachówkę aby pokryć część północną kościoła i te miejsca które tego wymagają. Po zabezpieczeniu dachu chcemy kościół wymalować. Parafianie z Lutkowa zakupili do kościoła nowe obrusy , dywany , świeczniki, świece , ornat i kielich z pateną.
Remont dachu na kościele.
Tak wyglądał dach przed remontem.
Kościół wymagał pilnego remontu dachu. Na ten cel środki pozyskaliśmy z zewnętrznych źródeł. Przez 6 lat burmistrz Dobrzan p.Kasprzak przeznaczył na cele remontowe kościoła w sumie 20.000 zł. Z tych środków zrobiliśmy wspomniany remont zakrystii i zakupiliśmy 130 m2 dachówki i gąsiory.
W roku 2009 położyliśmy dachówkę od strony północnej na kościele. Dachówka została położona w łuskę, daliśmy nowe gąsiory, murłatę, wymieniliśmy dwie krokwie i orynnowaliśmy tą część i założyliśmy na niej piorunochron. Rzemieślnicy dach robią bardzo solidnie, opierzenie robimy z blachy tytanowo cynkowej tak jak wieżę.
W 2010 roku kontynuowane były prace remontowe dachu.
W sumie w dwóch etapach na kościele w Lutkowie zostało zrobione około 550 m kwadratowych dachu. W pewnym momencie prace dekarskie zostały wstrzymane przez bociany znajdujące się w gnieździe na dachu. Okrągowa Dyrekcja Ochrony Środowiska wstrzymała prace do 20 sierpnia 2010 r. tj do umownego terminu odlotu ptaków. Wyremontowana część jest w całości wykończona, orynnowana, położono gąsiory i dachówkę karpiówkę w sposób taki jak niemiecki „ rybią łóskę”. Kościół został również opierzony blachą tytanowo-cynkową.
Zostało 5 i pół palety dachówki karpiówki i chcemy w roku 2011 dokończyć całość pokrycia dachu nowymi dachówkami … pozyskaliśmy na razie 45 tysięcy na 2011 rok.
Zostało do położenia jakieś 200 m dachówki do całkowitego pokrycia dachu. Kościół od razu rynnujemy.
Odbiór przeprowadzał Wojewódzki Konserwator Zabytków i był zaskoczony solidnością wykonanej pracy.
Prace wykonywał Okoniewski Daniel – parafianin z Mosina, Pan Kurpiński pochodzący z Lutkowa mieszkający w Chociwlu
W 2011 roku przyjedzie też architekt z uprawnieniami i zrobi kosztorys remontu wnętrza. Kosztorys w całości pokryje Wojewódzki Konserwator Zabytków.
W listopadzie 2011 została wymieniona dachówka na znacznej części dachu od strony południowej oraz na zakrystii. Na przełomie września i października 2012 zostały wykonane ostatnie prace związane z wymianą dachówki na kościele filialnym w Lutkowie.
4 marca 2019 r. w wyniku silnych wiatrów uszkodzeniu uległa część nowo wyremontowanego dachu.
Prace remontowe wewnątrz kościoła.
Za sprawą p. E.Białek oraz A.Piotrowskiego wygląd kościoła zmienia się z dnia na dzień, ciężko jest wymienić wszystkie osoby , które przyczyniają się do tego.
Na początku maja 2013 roku został wykonany remont przedsionka wieżowego. Kilka rodzin podarowało materiały budowlane potrzebne do odnowienia elewacji, a odpowiedzialnym za wykonanie pracy był A.Piotrowski.
Od 03 do 08.05.2013 A. Piotrowski wykonał remont w prezbiterium.
Prace przy odnawianiu chóru.
obszerne info o remoncie na stronie internetowej wioski Lutkowo - zobacz
Jest bardzo duża potrzeba remontów środka kościoła i jego konserwacji. Trzeba częściowo wymienić obrzeża sklepienia, które przychodzą na murłaty. Są one bardzo zniszczone przez przecieki z uszkodzonego dachu .
Głównym parafianinem tutaj z Lutkowa, który bardzo się zaangażował w przełożenie dachu i konserwację kościoła jest Pan Andrzej Białek, od niedawna sołtys tej wioski. Jak obejmował sołectwo Lutkowo to powiedział, że sprawą sołectwa jest współpraca z księdzem proboszczem i zrobienie wszystkiego by zdobywać fundusze na potrzeby remontowe kościoła. Oprócz Pana Białka jest kilka osób bardzo zaangażowanych, ludziom zalezy na świątyni i dają ofiary jakie mogą - co miesiąc rodziny ofiarują po 10 zł czasem więcej.
Kościół w Lutkowie w czasie Świąt Bożego Narodzenia
Na cmentarzu jest bardzo dobrze zachowany pomnik poległych z 1. wojny światowej. Na nim odczytamy nazwiska poległych mieszkańców niemieckiego Rehwinkel
Ranga
|
Name Imię
|
Imię
|
Data śmierci
|
Komentarze
|
Untffz. d. Untffz. D.
|
BALCKE
|
Ernst
|
27.01.1915
|
Cand. Min Cand min.
|
Lt. Porucznik
|
BALSKE
|
Martin
|
16.06.1918
|
Stud. Theol. Theol Stud.
|
Musk.
|
BARTELT
|
Gustav
|
16.03.1916
|
|
Wehrm.
|
BARTELT
|
Hermann
|
14.08.1917
|
|
Rezerwacji.
|
BECKER
|
Hermann
|
|
Stracona
|
Musk.
|
BROWN
|
Albert
|
25.11.1917
|
|
. Repl Res
|
BROWN
|
Gustav
|
04.05.1917
|
|
Musk.
|
BUTTKE
|
Otto
|
31.01.1915
|
|
Musk.
|
DABERKOW
|
Gustav
|
24.05.1915
|
|
Grenad.
|
DABERKOW
|
Otto
|
08.12.1918
|
|
Musk.
|
DABERKOW
|
Robert
|
06.08.1915
|
|
Musk.
|
JAENKE
|
Albert
|
16.07.1915
|
|
Musk. .
|
JAENKE
|
Fryderyk
|
07.08.1915
|
|
Musk.
|
KLING?
|
Sierpień
|
28.05.1918
|
|
Musk.
|
KLOSTERMAN
|
Robert
|
04.06.1916
|
|
Pionier
|
Kopplin
|
Ewald
|
26.09.1917
|
|
|
KRUGER
|
Herbert
|
29.08.1914
|
|
|
KRÜGER
|
John
|
09.11.1914
|
|
|
KRÜGER
|
Martin
|
06.09.1914
|
|
Kanonier
|
LA? LA?
|
Gustav
|
31.05.1918
|
|
Repl Res
|
LORENZ
|
Albert
|
28.07.1915
|
|
Musk.
|
LUCKOW
|
Albert
|
16.12.1914
|
|
Musk.
|
MASS
|
Walter
|
|
Stracona
|
Repl Res
|
MORKE
|
Wilhelm
|
14.06.1915
|
|
Kapral
|
NAUMANN
|
Otto
|
26.04.1918
|
|
Krankentr.
|
RACHUTH
|
Wilhelm
|
16.04.1918
|
|
Fizylier
|
RADKE
|
Erich
|
19.05.1915
|
|
Musk.
|
RADKE R
|
Max
|
01.12.1917
|
|
Musk.
|
Retzlaff
|
Fryderyk
|
|
Stracona
|
Musk.
|
RETZLAFF
|
Gustav
|
02.09.1918
|
|
Mg Schütze Mg Strzelec
|
RETZLAFF
|
Hermann
|
28.09.1918
|
|
Ers. Res. Repl Res
|
Retzlaff
|
Wilhelm
|
05.04.1917
|
|
Grenad. Grenad.
|
SĘDZIA
|
Karl
|
07.10.1914
|
|
Wiceprzewodniczący Offz ..
|
Schlage
|
Gustav
|
1915
|
|
Widoki